اختلال بلع چیست و چگونه ایجاد می شود؟
بلع غذا و توانایی خوردن مایعات و غذا یک ضرورت و عملکرد مهم بدن ما انسان ها می باشد که به دنبال بیماری های مختلفی دچار چالش و مشکل می شود. بنابراین، دیسفاژی یا مشکل در بلع می تواند نتیجه مشکلات متعددی باشد. این شرایط شامل اختلالات سیستم عصبی و مغزی مانند تومور مغزی آسیب مغزی یا سکته مغزی باشد همچنین اختلالات عضلانی و انسدادهای فیزیکی در گلو می تواند اختلال در بلع را ایجاد کند.
درمان مشکلات بلع شامل گفتاردرمانی، بلع درمانی ،داروها، تغییرات در عادات غذایی شما و گاهی اوقات روش‌ها و متدهای دیگر باشد.
دیسفاژی (مشکل در بلع یا اختلال بلع) چیست؟ گفتاردرمانی اختلال بلع پاسخ می دهد.
دیسفاژی یا اختلال بلع اصطلاح پزشکی برای مشکل در بلع است. هنگام قورت دادن، بسیاری از عضلات و اعصاب با هم کار می کنند تا غذا یا نوشیدنی را از دهان به معده منتقل کنند. وقتی مشکلی در نحوه عملکرد این قطعات وجود دارد، ممکن است فرد احساس ناراحتی یا کندی داشته باشد. هنگامی که می خواهید آب، غذا یا حتی بزاق خود را ببلعید، ممکن است سرفه یا احساس خفگی کنید.
بیشتر مردم دیسفاژی و اختلال در بلع را تجربه کرده اند. پی آگاه باشید که گفتاردرمانی اختلال بلع یک ضرورت است. اگر تا به حال خیلی سریع غذا خورده اید و احساس می کنید غذا در مسیر اشتباهی فرو رفته است، یا اگر گلوی خود را به دلیل گیرکردن چیزی در صاف کرده اید، پس با دیسفاژی آشنا هستید. این احساس ناخوشایند است ولی معمولاً جای نگرانی نیست. چرا که گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران با یک تیم تخصصی و با سابق بسیار زیاد بالینی در کنار شماست.
اما این را باید به خاطر داشته باشید که اختلال بلع می تواند نشانه بیماری های جدی باشد. این یک علامت رایج پس از سکته مغزی است. دیسفاژی درمان نشده می تواند خطراتی مانند ورود غذا یا مایعات به راه هوایی شما (آسپیراسیون) داشته باشد. این می تواند منجر به عفونت ریه یا ذات الریه شود.
یک متخصص در اختلالات بلع به نام آسیب شناس گفتار زبان(SLP) یا همان گفتاردرمانگر می تواند توانایی شما را برای بلع ارزیابی کند و در صورت وجود خطر، درمان را ارائه دهد.
انواع دیسفاژی یا اختلال بلع:
گفتاردرمانگر ها یا بلع درمان ها بر اساس محل مشکل، دیسفاژی را به سه نوع تقسیم می کنند. بلع را به عنوان سفری در نظر بگیرید که غذاها و مایعات به معده شما می روند. سه ایستگاه اصلی در طول مسیر وجود دارد:
- دهان (حفره دهان)
- گلو (حلق)
- لوله غذایی که به معده شما (مری) متصل می شود.
مشکلات در هر یک از این ایستگاه‌های کلیدی می‌تواند باعث کاهش سرعت شود و بلع آن را دشوار یا غیرممکن کند. مشکل در هریک از این مسیر حتی شاید حیات شما را به خطر بیندازد چرا که مشکل در این مسیر چه بسا منجر به خفگی شود.
اختلال بلع دهان: این نوع دیسفاژی، مشکل در دهان شماست. فک، دندان ها و زبان شما با هم کار می کنند تا هنگام جویدن غذا را به قطعات کوچکتر تقسیم کنند. غدد بزاقی شما بزاق تولید می کنند که غذا را نرم می کند تا به راحتی از هم جدا شود.
اختلال بلع اوروفارنکس: مشکل در گلو شماست. بعد از اینکه دهان غذا را آماده کرد، زبان شما آن را به پشت گلو می فشارد. دریچه بالای حنجره بسته می شود تا از لغزش غذا یا مایعات به داخل راه هوایی (نای) در مسیر رسیدن به مری جلوگیری کند. دیسفاژی اوروفارنکس به نام دیسفاژی انتقالی نیز شناخته می شود. به این موضوع فکر کنید: این شامل مشکلاتی در انتقال غذا از دهان به گلو می شود.
اختلال بلع مری: مشکل در مری شماست. مری شما غذا یا مایع را با حرکتی موج مانند (پریستالسیس) به سمت پایین فشار می دهد تا زمانی که به معده شما برسد.
علل احتمالی اختلال بلع چیست؟ چه چیزی باعث اختلال بلع می شود؟ پاسخ بلع درمان را بخوانید.
هر گونه اختلال، بیماری یا شرایطی که بر عضلات یا اعصابی که به شما در بلع کمک می‌کنند تأثیر بگذارد، می‌تواند باعث دیسفاژی یا اختلال بلع شود. در زیر به این موضوعات می پردازیم.
1- اختلالات سیستم عصبی و مغز: شرایط و آسیب‌هایی که بر مغز و سیستم عصبی شما (شبکه اعصابی که عضلات و اندام‌ها را کنترل می‌کنند) که باعث دیسفاژی می‌شوند، تأثیر می‌گذارند. بیماری های سیستم عصبی که باعث اختلال بلع می شوند که از دیدگاه گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران عبارتند از:
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک(ALS): وضعیتی که اعصاب کنترل کننده عضلات شما را ضعیف می کند.
- تومورهای مغزی: رشد در مغز شما (هم سرطانی و هم خوش‌خیم) که می‌تواند سیگنال‌های عصبی را مختل کند.
- فلج مغزی: یک اختلال رشدی (اختلالی که شما با آن متولد شده اید) که حرکت و هماهنگی عضلات را سخت می کند.
- زوال عقل: یک حالت روانی مرتبط با بیماری های مختلف که شامل مشکل در تفکر و هماهنگی حرکت است.
- مولتیپل اسکلروزیس(MS): یک بیماری خود ایمنی است که به اعصاب مغز و نخاع آسیب می رساند. با یک بیماری خودایمنی، سیستم ایمنی بدن شما به سلول های سالم بدن شما حمله می کند.
- بیماری پارکینسون: وضعیتی که باعث می شود بافت مغز شما خراب شود و مشکلاتی در حرکت و هماهنگی ایجاد کند.
- اختلالات عضلانی: شرایطی که مانع از کمک ماهیچه های سر و گردن شما به بلع می شو.
از نظر دیدگاه بلع درمان، مشکلات عضلانی که سبب دیسفاژی می شوند عبارتند از:
- آشالازی: یک اختلال نادر که در آن ماهیچه‌های انتهای مری شل نمی‌شوند تا غذا وارد معده شود.
- اسپاسم کریکوفارنکس: اسپاسم (انقباضات غیرطبیعی) که زمانی اتفاق می‌افتد که عضله بالای مری شما بیش از حد فشرده می‌شود و این احساس را ایجاد می‌کند که چیزی در گلو گیر کرده است.
- اسپاسم مری: اسپاسم هایی که زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه های مختلف در مری شما بیش از حد فشرده شوند.
- دیستروفی عضلانی: گروهی از بیماری های ارثی که باعث ضعیف شدن عضلات در طول زمان می شود.
- میاستنی گراویس: یک بیماری خودایمنی که سیگنال‌هایی را که اعصاب به ماهیچه‌ها ارسال می‌کنند قطع می‌کند و کنترل حرکات را سخت می‌کند.
- میوزیت: یک بیماری خود ایمنی که می تواند باعث ضعف عضلانی در گلو و مری شود.
- اسکلرودرمی: یک بیماری خود ایمنی که باعث ایجاد بافت اسکار در مری شما می شود. بافت سفت مانع از فشرده شدن ماهیچه های مری برای حرکت غذا به سمت معده می شود.
- باریک شدن، انسداد و مسائل ساختاری: شرایطی که ایجاد انسداد می کند یا باعث تنگی بیش از حد گلو یا مری می شود، می تواند بلع را سخت کند. علل این مشکل از دیدگاه گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران عبارتند از:
- سرطان: تومورهای سر و گردن می توانند مانع از خوردن غذا و نوشیدنی شوند. سرطان مری شایع ترین نوع سرطانی است که باعث دیسفاژی می شود.
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک: وضعیتی که زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد زیادی گلبول سفید (ائوزینوفیل) در مری شما ایجاد می‌شود و باعث سفتی می‌شود.
- دیورتیکول مری: کیسه ضعیف شده ای که در پوشش مری شما ایجاد می شود. تکه های غذا می توانند در کیسه جمع شوند و این حس را ایجاد کنند که چیزی در گلوی شما گیر کرده است. رایج ترین نوع دیورتیکول زنکر نام دارد.
- تارهای مری و حلقه های(Schatzki): بافت غیر معمول در داخل مری شما که لوله را باریک می کند. لوله کوچکتر می تواند باعث گیرکردن غذا شود.
- بیماری ریفلاکس اسید: اسید معده می تواند به سمت عقب به مری شما جریان یابد و باعث ایجاد بافت اسکار شود. این بافت می تواند باعث سفت شدن به نام تنگی مری و تحریکی به نام مری بارت شود. این شرایط می تواند بلع را دردناک و دشوار کند.
- علل دیگر اختلال بلع
عفونت‌ها، مانند گلودرد استرپتوکوکی (لوزه‌های باکتریایی)، می‌توانند باعث درد و التهاب شوند که منجر به دیسفاژی می‌شود. دیسفاژی می تواند پس از جراحی سر و گردن یا سایر انواع درمان رخ دهد. به عنوان مثال، پرتودرمانی برای سرطان سر و گردن، تومورها را از بین می برد، اما می تواند به بافت درگیر در بلع نیز آسیب برساند.
عوامل خطر برای اختلال بلع در گفتاردرمانی چیست؟
افزایش سن باعث دیسفاژی یا اختلال بلع نمی شود، اما یک عامل خطر کلیدی است. عضله با افزایش سن ضعیف می شود و ما را مستعد آسیب می کند. خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های عصبی مرتبط با دیسفاژی با افزایش سن افزایش می یابد
اختلال بلع، دیسفاژی چگونه تشخیص داده می شود؟ متخصص گفتاردرمانی چگونه عمل می کند
گفتاردرمانگر یا بلع درمانگردر مورد علائم شما می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها ممکن است ازمایشهای تکمیلی را برای بررسی ساختارهای سر و گردن انجام دهند که به شما در بلع کمک می کند. ارائه دهندگان مختلف در تست های مختلف تخصص دارند.
آزمایشات ضروری و مورد نیاز برای اختلال بلع عبارتند از:
مری (تست بلع باریم): رادیولوژیست به شما محلول باریم می دهد که گلو و مری شما را به وضوح در اشعه ایکس نشان می دهد. آنها عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌گیرند که ویدیویی از نحوه عملکرد مری شما در حین بلع را نشان می‌دهد.
ازوفاگودئودنوسکوپی (EGD) یا آندوسکوپی فوقانی: متخصص گوارش یک اسکوپ را در گلوی شما قرار می دهد که از گلو، مری و معده شما عکس می گیرد. می تواند باریک شدن، تومورها و شرایطی مانند مری بارت را نشان دهد.
لارنگوسکوپی: یک متخصص گوش و حلق و بینی (پزشک گوش، حلق و بینی) یک محدوده کوچک در بینی شما قرار می دهد که به آنها اجازه می دهد گلو و حنجره را از نظر بی نظمی معاینه کنند.
بلع باریم اصلاح شده: یک آسیب شناس گفتار زبان، گفتاردرمانگر یا بلع درمان (SLP) به شما مایع و غذای حاوی باریم می دهد تا ببلعید. آنها به شما می گویند که چه زمانی بجوید و قورت دهید در حالی که رادیولوژیست عکس های اشعه ایکس می گیرد که نحوه عملکرد دهان، گلو و مری شما را ثبت می کند.
ارزیابی فیبر نوری آندوسکوپی بلع(FEES): یک گفتاردرمانگر دوربین کوچکی را در بینی شما قرار می دهد که به آنها اجازه می دهد حتجره شما و بالای مری شما را ببینند. هنگامی که دوربین در جای خود قرار گرفت، مایعات و مواد غذایی حاوی رنگی را مصرف خواهید کرد که باعث می شود آنها را روی دوربین نشان دهند. گفتاردرمانگر روند بلع را مشاهده می کند و بررسی می کند که آیا غذا وارد راه هوایی شما می شود یا خیر.
مانومتری مری: یک متخصص گوارش لوله ای را از بینی شما به معده شما منتقل می کند. وقتی لوله در جای خود قرار گرفت، از شما می خواهند که آب بنوشید. این لوله به یک ضبط کننده فشار متصل می شود که هنگام قورت دادن مایع، انقباضات مری شما را اندازه می گیرد.
اختلال بلع توسط آسیب شناس گفتار و زبان یا بلع درمان چگونه درمان می شود؟
درمان دیسفاژی به علت ایجاد آن و شدت آن بستگی دارد. درمان شما در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دارو درمانی: ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است داروهای ضد میکروبی را برای درمان عفونت‌ها (معمولاً توسط ویروس‌ها یا قارچ‌ها) که باعث دیسفاژی می‌شوند، تجویز کند. درمان GERD شامل داروهایی برای کنترل رفلاکس اسید است.
– تغییرات سبک زندگی: ممکن است گفتاردرمانگر یا بلع درمان شما در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران تغییر رژیم غذایی و عادات غذایی خود را توصیه کند. ممکن است به غذاهای نرم تری نیاز داشته باشید که جویدن آنها راحت تر باشد. ممکن است لازم باشد از خوردن غذا و نوشیدنی خیلی گرم یا سرد خودداری کنید.
– سایر درمان های پزشکی: اگر یک بیماری عصبی بلع را برای شما دشوار می کند، گفتاردرمانگر یا بلع درمان شما در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران می تواند راه حل هایی را ارائه دهد. گزینه های شما ممکن است شامل تزریق سم بوتولینوم (Botox®) برای تسکین اسپاسم عضلانی باشد. ممکن است برای بزرگ کردن مری یا برداشتن انسداد به روشی نیاز داشته باشید.
– لوله تغذیه: اگر به اندازه کافی غذا یا نوشیدنی دریافت نمی کنید یا در معرض خطر خفگی هستید، ممکن است گفتاردرمان یا بلع درمان شما در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران لوله تغذیه را توصیه کند. یک لوله تغذیه مواد مغذی را مستقیماً به روده یا معده شما می رساند. گفتاردرمانگر یا بلع درمان شما گزینه ها را با شما در میان خواهد گذاشت.
گفتاردرمانی تخصصی مشکلات و اختلال بلع در سی متری نیروی هوایی شرق تهران
بسیاری از مردم توانبخشی را مفید می دانند. گفتاردرمانگر یا بلع درمان یا SLP می تواند تمریناتی را برای تقویت ماهیچه های بلع به شما آموزش دهد. برای بلع ایمن، گفتاردرمانگر یا بلع درمان یا SLP شما ممکن است توصیه کند:
تغییر نحوه خوردن و آشامیدن: گفتاردرمان یا بلع درمان یا SLP شما در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق تهران را راهنمایی می کند که لقمه های کوچکتری بگیرید و غذا را به طور کامل بجوید. ممکن است لازم باشد پودر غلیظ کننده خاصی را به نوشیدنی های خود اضافه کنید زیرا قورت دادن مایعات آبکی ممکن است سخت باشد.
عمود نشستن در حین غذا خوردن: برای کاهش خطر خفگی، گفتاردرمان یا بلع درمان یا SLP شما بهترین الگو برای نشستن هنگام غذا خوردن را به شما نشان می دهد. همچنین می توانید یاد بگیرید که چگونه سر خود را کج کنید تا بلع را آسان تر کنید. این تکنیک ها خطر ریزش غذا یا مایعات را در نای شما کاهش می دهد.
پاکسازی گلو: گفتاردرمان یا بلع درمان یاSLP ها می توانند به شما بیاموزند که اگر غذا یا نوشیدنی گیر کرد چگونه با سرفه کوچک گلوی خود را با خیال راحت پاک کنید.
عوارض یا خطرات عدم درمان دیسفاژی یا اختلال بلع چیست؟ پاسخ متخصص گفتاردرمانی و بلع درمان کلینیک توانبخشی ابن سینا را ببینید.
اختلال بلع می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود و حتی بدون درمان کشنده باشد. خطرات عبارتند از:
- کم آبی بدن
- سوء تغذیه
- خفگی
آسپیراسیون خاموش و پنومونی آسپیراسیون چیست؟
افراد با سکته مغزی در معرض خطر بالای آسپیراسیون خاموش هستند. آسپیراسیون خاموش زمانی است که غذا و مایع بدون سرفه، خفگی یا سایر علائم مشکل بلع وارد ریه های شما می شود. مواد خارجی می تواند منجر به عفونت ریه شود.
مراقبت در کلینیک و در منزل
درمان اختلالات بلع
یک گفتاردرمانگر یا بلع درمان پیدا کنید.
اکیداً به شما پیشنهاد می کنیم که توصیه های متخصصین گفتاردرمانی و بلع درمان را جدی بگیرید.
چه زمانی با گفتاردرمانگر یا بلع درمان تماس بگیرم؟
به محض اینکه متوجه شدید که دیسفاژی یا اختلال بلع شما یک بار نیست، یک قرار ملاقات با گفتاردرمانگر یا بلع درمان خود در گفتاردرمانی اختلال بلع l مرکز گفتاردرمانی شرق ترتیب دهید. دیسفاژی یا اختلال بلع مکرر احتمالاً دلیلی دارد که گفتاردرمانگر یا بلع درمان شما می تواند آن را تشخیص داده و درمان کند. همکاران متخصص و مجرب ما در کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی ابن سینا آماده ارائه خدمت در کلینیک یا منزل به شما عزیزان هستند.
اگر نیازمند خدمات گفتاردرمانی هستید با شماره های زیر با ما تماس بگیرید:
77415217
77753227
09392507675
مقالات و مطالب مرتبط