مشکلات گفتاری پس از سکته مغزی: راهکارها و امید به بهبود
سکته مغزی می‌تواند به بخش‌های مختلف مغز آسیب برساند و یکی از عوارض شایع آن، اختلال در توانایی صحبت کردن است. این اختلال به آفازی معروف است و می‌تواند در درک، بیان و تولید زبان تأثیر بگذارد.
انواع اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی
سکته مغزی می‌تواند به بخش‌های مختلف مغز که مسئول تولید و درک زبان هستند آسیب برساند. این آسیب‌ها منجر به طیف وسیعی از اختلالات گفتاری می‌شوند که به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- آفازی (Aphasia)
آفازی اختلال در توانایی استفاده یا درک زبان است که به دنبال آسیب مغزی رخ می‌دهد. این اختلال می‌تواند بر توانایی صحبت کردن، نوشتن، خواندن و درک زبان تأثیر بگذارد. آفازی انواع مختلفی دارد که هر کدام علائم متفاوتی ایجاد می‌کنند. برخی از انواع رایج آفازی عبارتند از:
- آفازی بروکا (Broca’s aphasia)
در این نوع آفازی، فرد می‌تواند کلمات را درک کند اما در بیان آنها مشکل دارد. صحبت‌های آنها کند، کوتاه و اغلب نامفهوم است.
- آفازی ورنیکه (Wernicke’s aphasia)
در این نوع آفازی، فرد می‌تواند به راحتی صحبت کند اما کلمات او بی‌معنی و نامرتبط هستند. همچنین، در درک صحبت‌های دیگران نیز مشکل دارد.
- آفازی جهانی (Global aphasia)
این شدیدترین نوع آفازی است که در آن فرد در هر دو جنبه تولید و درک زبان با مشکل جدی روبرو است.
- آفازی هدایت شده (Conduction aphasia)
در این نوع آفازی، فرد می‌تواند کلمات را تکرار کند اما در یافتن کلمات مناسب برای بیان مفاهیم مشکل دارد.
- دیزآرتری (Dysarthria)
دیس‌آرتری اختلال در تولید صدا است که به دلیل ضعف یا ناهماهنگی عضلات مورد استفاده در گفتار رخ می‌دهد. این اختلال بر کیفیت صدا، بلندی صدا، سرعت گفتار و وضوح کلمات تأثیر می‌گذارد. انواع مختلف دیس‌آرتری عبارتند از:
2-1. دیزآرتری فلجی: به دلیل ضعف عضلات صورت، زبان یا حنجره ایجاد می‌شود.
2-2. دیزآرتری اسپاستیک: به دلیل سفتی عضلات صورت، زبان یا حنجره ایجاد می‌شود.
2-3. دیزآرتری آتاتیک: به دلیل مشکلات هماهنگی عضلات صورت، زبان یا حنجره ایجاد می‌شود.
عوامل موثر بر شدت و نوع اختلال گفتاری پس از سکته مغزی:
محل آسیب در مغز: هر قسمت از مغز که آسیب ببیند، نوع و شدت اختلال گفتاری را تعیین می‌کند.
اندازه ناحیه آسیب دیده: هرچه ناحیه آسیب دیده بزرگتر باشد، اختلال شدیدتر خواهد بود.
نوع سکته مغزی: سکته‌های ایسکمیک و هموراژیک اثرات متفاوتی بر گفتار دارند.
عوامل فردی دخیل در سکته مغزی: سن، جنسیت، سطح تحصیلات و سلامت عمومی فرد نیز در بهبودی نقش دارند.
درمان آفازی بیماران سکته مغزی
خوشبختانه، با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به آفازی می‌توانند بهبود قابل توجهی پیدا کنند. درمان آفازی معمولاً شامل موارد زیر است:
گفتاردرمانی: گفتاردرمانگر با استفاده از تمرینات خاص، به بیمار کمک می‌کند تا مهارت‌های گفتاری خود را بازیابی کند.
کاردرمانی: کاردرمانگر به بیمار کمک می‌کند تا مهارت‌های روزمره خود را بهبود بخشد و در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کند.
دارودرمانی: در برخی موارد، داروهایی برای بهبود جریان خون به مغز و کاهش التهاب تجویز می‌شود.
راهکارهای کمک به فرد مبتلا به آفازی
خانواده و اطرافیان نقش بسیار مهمی در بهبود بیمار دارند. برخی از راهکارهایی که می‌توانند به بیمار کمک کنند عبارتند از:
صبر و حوصله: به بیمار زمان دهید تا حرف خود را بزند و او را قطع نکنید.
استفاده از جملات کوتاه و ساده: از جملات پیچیده و اصطلاحات تخصصی خودداری کنید.
استفاده از تصاویر و اشاره‌ها: برای برقراری ارتباط از تصاویر و اشاره‌ها استفاده کنید.
ایجاد محیطی آرام و بدون استرس: محیطی آرام و بدون استرس برای بیمار فراهم کنید.
تشویق و حمایت: بیمار را تشویق کنید و از تلاش‌های او قدردانی کنید.
مهم است بدانید که بهبودی در آفازی یک فرآیند تدریجی است و نیاز به زمان و تلاش دارد. با همکاری بیمار، خانواده و تیم درمانی، می‌توان به بهبود قابل توجهی دست یافت.
درمان اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی:
گفتار درمانی موثرترین روش برای بهبود اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی است. گفتار درمانگر با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های مختلف به بیمار کمک می‌کند تا مهارت‌های گفتاری خود را بازیابی کند.
توجه: هرچه درمان زودتر آغاز شود، احتمال بهبودی بیشتر است
آیا سوال دیگری در مورد اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی دارید؟ در باکس انتهای مقاله از ما بپرسید. کارشناسان گفتاردرمانی و کاردرمانی مرکز توانبخشی ابن سینا به شما پاسخ می دهند. لطفا توجه داشته باشید که این اطلاعات صرفا جنبه اطلاع رسانی داشته و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای تشخیص و درمان دقیق، حتما به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید.
مقالات و مطالب مرتبط
بهترین کاردرمانی سکته مغزی شرق تهران